Суббота, 21 декабря, 2024
СәнәтУйғурлар

Ressam Dias Zérip oghli Qurbanow

Әсалламу әлләйкүм, қәдирлик қериндашлар!

Рәссам Диас Зерип оғли Қурбановниң тәрҗимә һалини һәм  иҗадийитини тонуштуруп өтмәкчимән.  Қурбанов Диас Зерип оғли, 1938 — жили 7-чи айниң 25-чи күни, Қазақстан Җумһурийитиниң Алмута вилайити  Уйғур нәһийәсиниң Чоң Ақсу йезисида дүнияға кәлди. Қазақ дөләт педагогика институтиниң тәсвирий сәнәт факултетида тәһсил көргән. Диас Зерип оғли аңлиқ һаятини маарип саһасиға, әвлат тәрбийисигә беғишлиди. Пешқәдәм устазға беминнәт әмгиги үчүн «ҚАЗАҚСТАН МААРИП  ӘЛАЧИСИ»  пәхрий атиғи берилгән. Рәссамниң әмгәклири  көргәзмиләргиму қоюлған. Пешқәдәм устаз, мәһсулдар  рәссам хәлқимиз тарихиға аит бир нәччә ядикарлиқларни лайиһәлигән.  Челәк тәвәсидики Қорам йезисида 1918-жили йүз бәргән қанлиқ  «АТУ» паҗиәсигә орнитилған ядикарлиқниң муәллипи. Әҗдатлиримиз бегуна қурван болған  җайда өз қоли билән бағ бәрпа қилип, «Үч әвлат» ядикарлиғини вә қуруп кәткән ерән дәриғидин  «Үнсиз сада» ядикарлиғини  наһайити әвришимлик билән ясап чиққан. Шундақ қилип, пешқәдәм устазниң узақ жиллиқ меһнитиниң арқисида  бу җайда «Үнсиз сада» беғи қәд көтәрди.

Рәссам сабиқ Кеңәш Иттипақида уйғур рәссамлириниң арисида дәсләпкиләрдин болуп, карикатура жанрида әсәрләрни яратти. Карикатурилири Кеңәш Иттипақида нәшир қилинидиған шу дәвирдики нопузлуқ рус тиллиқ гезит-журналларда һәм ана тилимиздики бүгүнки «Уйғур авази» ( өз вақтидики «Коммунизм туғи» ) гезитида турақлиқ йоруқ көрүп турған.

Көплигән шагиртларни тәрбийилигән пешқәдәм устаз, талантлиқ рәссам бүгүнки күндә Алмута вилайити, Әмгәкчиқазақ нәһийәсиниң Қорам йезисида истиқамәт қилиду.

 

Esallamu elleyküm, qedirlik qérindashlar!

Ressam Dias Zérip oghli Qurbanowning terjime halini hem  ijadiyitini tonushturup ötmekchimen.  Qurbanow Dias Zérip oghli, 1938 — zhili 7-chi ayning 25-chi küni, Qazaqstan Jumhuriyitining Almuta wilayiti  Uyghur nehiyesining Chong Aqsu yézisida düniyagha keldi. Qazaq dölet pédagogika institutining teswiriy senet fakultétida tehsil körgen. Dias Zérip oghli angliq hayatini maarip sahasigha, ewlat terbiyisige béghishlidi. Péshqedem ustazgha béminnet emgigi üchün «QAZAQSTAN MAARIP  ELAChISI»  pexriy atighi bérilgen. Ressamning emgekliri  körgezmilergimu qoyulghan. Péshqedem ustaz, mehsuldar  ressam xelqimiz tarixigha ait bir nechche yadikarliqlarni layiheligen.  Chélek tewesidiki Qoram yézisida 1918-zhili yüz bergen qanliq  «ATU» pajiesige ornitilghan yadikarliqning muellipi. Ejdatlirimiz béguna qurwan bolghan  jayda öz qoli bilen bagh berpa qilip, «Üch ewlat» yadikarlighini we qurup ketken éren derighidin  «Ünsiz sada» yadikarlighini  nahayiti ewrishimlik bilen yasap chiqqan. Shundaq qilip, péshqedem ustazning uzaq zhilliq méhnitining arqisida  bu jayda «Ünsiz sada» béghi qed köterdi.

Ressam sabiq Kéngesh Ittipaqida uyghur ressamlirining arisida deslepkilerdin bolup, karikatura zhanrida eserlerni yaratti. Karikaturiliri Kéngesh Ittipaqida neshir qilinidighan shu dewirdiki nopuzluq rus tilliq gézit-zhurnallarda hem ana tilimizdiki bügünki «Uyghur awazi» ( öz waqtidiki «Kommunizm tughi» ) gézitida turaqliq yoruq körüp turghan.

Köpligen shagirtlarni terbiyiligen péshqedem ustaz, talantliq ressam bügünki künde Almuta wilayiti, Emgekchiqazaq nehiyesining Qoram yézisida istiqamet qilidu.

 

Үч әвлат-Üch ewlat-Три поколения

 

Үнсиз сада ئۈنسىز سادا Безмолвное эхо

1969г.  Самарканд . Холст, масло.

2000г. Әсирләр қийилиши. ئەسىرلەر قىيىلىشى Пересечение веков . Холст , масло.

2002г.  Уйқидики Или .  ئۇيقىدىكى ئىلى  Спящий Или . Холст , масло.

2019г. Речка Карасу. Корам. قاراسۇ. قورام    Холст, масло.

2020г. Күз. Ямғурдин кейин. كۈز. يامغۇردىن كېيىن *Осень. После дождя  Холст, масло.

Размеры 27,5 х 15,5 см .

Кроран гөзили. Гөзәл ривайити . كروران گۆزىلى. گۆزەل رىۋايىتى Сказ красавицы  . 1998г. Холст, масло.